Verbouwing en restyling SintLucas Boxtel

De Engelse architect Sean Griffiths van FAT voorzag het schoolgebouw van SintLucas in Boxtel van een uitdagende architectuur. Hiermee zet deze mbo-school zich effectief op de kaart, in een tijd dat onderwijsinstellingen zich diepgaand vernieuwen en voor een deel moeten concurreren. Griffiths sloot in creativiteit en eigenzinnigheid aan bij de nieuwe identiteit van SintLucas. In de vorm van gevels met ornamentiek, door het openmaken van gesloten gebouwstructuren, door ruimtelijke aanpassingen, door uitdagende elementen in het interieur.

Het vakcollege SintLucas in Boxtel bouwde afgelopen jaren intensief aan vernieuwing van zijn programma middelbaar beroepsonderwijs voor communicatie- en reclamevormgeving, ruimtelijke vormgeving en presentatie, interieurvormgeving en restauratie/decoratie. En bouwde letterlijk aan het schoolgebouw dat dat vernieuwde onderwijs met het motto ‘creatieven in opleiding’ huisvest. Ontmoeting, vooral ook met het bedrijfsleven, vorming en ontwikkeling, in vakmanschap en maatschappelijk, zijn de drie pijlers van de nieuwe identiteit. Het schoolgebouw moest daarom een meer open structuur krijgen en een pregnant uiterlijk moest de nieuwe identiteit gaan versterken.
Op voorspraak van oud-leerling Erik Kessels van reclamebureau KesselsKramer, benaderde de directie in 2002 architectenbureau FAT (Fashion Architecture Taste) in Londen. Dit bureau tekent voor informele, de verbeelding prikkelende architectuur van exterieurs en interieurs. De inrichting van het kantoor van KesselsKramer in Amsterdam is daarvan een voorbeeld, net als het beheerderskantoortje van een fietsbewaarplaats in Scheveningen. FAT nam een aantal gevels van SintLucas onderhanden, liet gebouwen slopen, zorgde voor doorbraken in het interieur en voor nieuwe invullingen en ornamenteerde een deel van het interieur.

Eerste kennismaking
De eerste kennismaking van architect Sean Griffiths met het schoolgebouw van SintLucas is illustratief voor de situatie die hij op dat moment aantrof: hij kon de hoofdingang niet vinden en belandde vervolgens door toeval via een achterdeur in de hal van de school.
Bij zijn bezoek vielen hem, afgezien van het richtingloze conglomeraat van gebouwen, twee belangrijke aspecten op: het gebouwdeel aan de Grote Beemd leek naar zijn idee op een kleinschalig fabrieksgebouw met op de kop een kantoor. Zo’n gebouw dat je in een willekeurige provinciestad kunt tegenkomen. Tweede opvallende aspect is de ligging in de historische omgeving van Boxtel. De school grenst, behalve aan de natuurlijke context van de Grote Beemd, aan de Burgakker, de verbinding tussen het buiten van Kasteel Stapelen en het centrum met de gotische kerk in baksteen.
Deze twee indrukken van exterieur en omgeving verwerkte Griffiths in twee verschillende gevelconcepten. Een soort voorzetgevels, screens volgens de architect, die in de geleding van diverse gebouwen en aanbouwen enige eenheid moesten brengen.
De kant van de Burgakker werd de zijde met de hoofdentree van het complex waartoe ook ‘De Witte Paters’ en, aan de overkant van de Burgakker, de Levensschool behoren. Het eerste, een oud herenhuis, is bestemd voor het projectbureau SintLucas@work voor de ontmoeting tussen bedrijfsleven en onderwijs, vooral in het afstudeerjaar. Met beide panden had de architect nauwelijks of geen bemoeienis.

Screens
De kopgevel aan de entreezijde is veruit het meest opvallend. Gemaakt uit zelfdragende witte prefab betonnen elementen, in de vorm van een rij topgevels. De driehoeken zijn als kant opengewerkt. Een verwijzing naar de historische omgeving, naar de gotiek. Deze ajourgevel zet zich qua stijl voort in de afscheiding tussen tuin en voorplein. Op ingenieuze wijze zijn in de prefab elementen onvolkomenheden gemaakt, waardoor een ruïnekarakter ontstaat.
De motieven van deze kantwerkgevel worden op diverse plaatsen in het interieur herhaald: op randen van het verlaagde plafond in de aula, op glazen wanden van lokalen, als wandversiering, in lichtobjecten.
Aan de zijde van de Grote Beemd, vóór de lange gevel met het industriële karakter en vóór de korte gevel haaks daarop, staat nu een screen in de vorm van een sobere colonnade met rechthoekige kolommen en architraven. Een verwijzing naar de Bossche School, meer specifiek naar de bouwkundige orde van Dom van der Laan.
De gevels van het hoofdgebouw zijn beschilderd met een abstract rechthoekig patroon, gebaseerd op een labyrintisch ontwerp van Van der Laan. Dit motief keert terug in de vormgeving van de poorten, de bestrating van het plein bij de entree en in de vloerafwerking van de belangrijkste publieke ruimten in het hoofdgebouw.

Interieur
In het interieur zijn belangrijke ingrepen gedaan. De hoofdentree is voorzien van een duidelijke receptie. Tussen de receptie en de open aula is een verbindingsstraat ontstaan, een zone die ruimte biedt aan expositieruimten en presentatieruimten. Door het openbreken van de gesloten structuur van gang, rijtje lokalen, parallelgang en praktijklokalen, ontstonden er zichtlijnen tussen binnenstraat en praktijkruimten. Glas in het dak zorgt voor licht van boven. Met glas omgeven presentatieruimten houden de massa transparant. Wat zich afspeelt in de praktijklokalen, waar studenten hun werkstukken maken, heeft meteen betrekking op de rest van de school.
Een digitale werkplaats vol met beeldschermen grenst direct aan de aula. Veel glas maakt ook hier de activiteiten transparant. Overal biedt het creatieve proces zich voortdurend aan zijn omgeving aan, aan studenten, docenten en aan bezoekers.
In de aula is de vloerafwerking van marmoleum, gelegd in een patroon van kleurige rechthoeken. Jammer dat dat verdwijnt onder het meubilair. Fremdkörper in deze omgeving zijn de luchters, die voor een onschoolse, intieme sfeer zorgen.

Foyer en auditorium
In de gebouwvleugel richting Burgakker was aan het einde een gymzaal. Gymnastiek hoort niet meer in het mbo-lespakket. De zaal werd een multifunctioneel auditorium, met een podium voor school, bedrijfsleven en de Boxtelse gemeenschap.
Waar de doucheruimten en de kleedlokalen waren ontstond een foyer, tussen auditorium en docentenkamer. Opgebouwd uit een staalconstructie, net boven het dakvlak uitkomend, waardoor aan de randen licht van boven naar binnenvalt.
Omdat de zaal en de foyer semipublieke ruimten zijn, is de gang naar de rest van het hoofdgebouw af te sluiten voor bezoekers.

Gerelateerd

• Loft Funenpark Amsterdam
• Uitbreiding studio Amsterdam
• Stripe House
• Uit de as herrezen
• De muzikale huiskamer van Den Haag
• Ondergrondse supermarkt spaart stadsgezicht