Volkshotel

De O is duidelijk te herkennen. Net als natuurlijk de K met zijn kenmerkende vorm. De V en de L zijn wat lastiger. Maar wie wat langer kijkt naar de zuil achter de bar van het nieuwe Volkshotel in Amsterdam, zal het logo van de grootste kwaliteitskrant herkennen. Deze typografische decoratie is een van de vele verwijzingen in het nieuwe Volkshotel naar de Volkskrant, die van 1965 tot 2007 was gehuisvest in deze kantoorkolos aan de Wibautstraat in Amsterdam. Het gebouw van architect Herman Kraaijvanger is getransformeerd in een budgethotel met 172 kamers, restaurant en nachtclub Canvas, zaalverhuur, flexibele werkplekken, een broedplaats en een sauna op het dak.

‘Ik heb het maken van de krant als uitgangspunt genomen bij de inrichting van het hotel’, zegt ontwerper Bas van Tol van Studio Müller van Tol, die de inrichting van het hotel verzorgde. ‘Een open geslagen pagina van de oude broadsheet krant is zo rijk aan diversiteit aan beelden. Ik zag daarin een parallel met dit gebouw met zoveel diverse functies.’ Dus is de bar in de lobby gedecoreerd met een abstract zwart patroon; het is een sterke uitvergroting van foto’s uit de krant. Door de uitgelopen inkt aan de zijkanten van de letters oogt het patroon als analoge pixels. De gangen van het hotel zijn zwart-wit met krantenfoto’s van vakbondsacties en Koninklijke trouwfoto’s. Zelfs op de lampenkapjes in de kamers staat een uitvergroot detail van een krantenpagina. De 53-jarige Van Tol beperkte zich daarbij overigens niet alleen tot de Volkskrant. Ook het ‘vluchtige, pamflettistische aspect van een krant’ vond hij passend bij een hotel, waar het ook een komen en gaan is van verschillende gebruikers. ‘Deze muurschildering is een voorpagina die ik zelf heb ontworpen voor Modsec, een anarchistisch krantje dat ik in de jaren tachtig heb uitgegeven’, zegt Van Tol, wijzend op een geometrische illustratie in primaire kleuren en die doet denken aan de constructivistische pamfletten uit de jaren twintig.

Robuust en degelijk

Naast deze letterlijke verwijzingen naar de papieren krant heeft Van Tol ook het Volkskrant-tijdperk van het gebouw als uitgangspunt genomen. ‘Ik heb gekozen voor stoere, degelijke materialen als staal en eenvoudig multiplex. Op de kamermuur zit een zeefdruk van een krantendetail in echte inkt.’ Het snoer van kamerlampjes is bijvoorbeeld gewoon weggewerkt in pvc-buizen. De lampjes in de gangen zijn de goedkoopste wandlampjes die je kunt bedenken met handgeschilderde kamercijfers in telkens weer een verschillend font, zodat het een beetje authentiek oogt. Met dit handwerk heeft Van Tol een repetitieve kamerinrichting omzeild, wat toch een wezenlijk risico is in een budgethotel met 172 kamers. De kamers zijn ingericht met kleedrekjes van gelast staal en om het raam is een lijst van multiplex dat met de hand is gebeitst, zodat het hout een uniek patroon heeft. Deze houten raamlijst vergroot ook de intimiteit van de kamers. ‘Alsof je vanuit een kijkdoos naar de stad kijkt. Het uitzicht domineert en vergroot daarmee de kamer.’
Deze robuuste stijl is inmiddels het handelsmerk van Studio Müller van Tol, die ook de inrichting ontwierp van Club Trouw aan de overkant van de straat in het voormalige krantengebouw van Trouw. ‘Ik heb elementair comfort willen bieden.’ Meer nog dan anders heeft het Amsterdamse ontwerpbureau het interieur van het Volkshotel niet willen ‘stuk designen’. Van Tol: ‘De verschillende onderdelen van het gebouw – zoals het hotel, de nachtclub en de werkunits – hebben ook verschillende exploitanten, die weer hun eigen ideeën en wensen hadden. In plaats van een afgerond ontwerp hebben we daarom gekozen voor grote lijnen waarbinnen de verschillende gebruikers zelf de afwerking met meubilair kunnen kiezen.’
Architect Steven Steenbruggen tekende de plattegrond en de façade van het gebouw. ‘Het gebouw bestaat feitelijk uit open vloeren met een helder grid door de betonnen zuilen. Dat vereenvoudigde het ontwerp van een vloerplan’, aldus de architect. Problematisch was alleen de akoestiek. ‘Voor de nachtclub hebben we een doos in het gebouw moeten plaatsen.’ De binnenkant is verlevendigd, de buitenkant is juist strakgetrokken. De oude tegelgevel is vervangen door pleisterwerk met een sterk lijnenreliëf, dat de geometrische eenvoud versterkt.

Trends in hotels

Een hotel dat nadrukkelijk verwijst naar een lokale geschiedenis of context is een opvallende trendbreuk. De hoofdstad kende de afgelopen jaren juist een forse toename van kosmopolitische vijfsterrenhotels als het Waldorff, het Andaz en het Conservatorium Hotel. Ook het buitenissige themahotel lijkt passé. ‘Hotelloods’ René van Schie zag de afgelopen zes, zeven jaar de meest wilde plannen voorbij komen, een Tattoo Hotel, een lesbo-hostel, hotels ingericht met kunst of een spookhotel. Als hotelloods van de Dienst Economische Zaken van Amsterdam is Van Schie verantwoordelijk voor de regulering van de hotelaanwas in Amsterdam. ‘De trend is nu een warm en gezellig interieur waarbij het ontwerp nadrukkelijk verwijst naar de lokaliteit.’ Ook bijzondere architectuur raakt steeds meer in trek als hotel. Architectenbureau Space & Matter heeft een plan gemaakt voor ombouw van de Amsterdamse brugwachtershuisjes tot éénkamerhotels. Een hijskraan op het NDSM in Noord is reeds omgebouwd tot een klein hotel. ‘De transformatie van het Volkskrantgebouw sluit hierbij naadloos aan.’

Lokaal én internationaal

Ook met de vermenging van recreatieve, openbare, toeristische en professionele functies is het Volkshotel een voorloper: niet langer is het hotel een buitenlands eiland in de stad maar wordt het lokale leven in het gebouw geïntegreerd. ‘Dit is zelfs een speerpunt in het gemeentelijke hotelbeleid’, zegt Van Schie. ‘Met het verlenen van een vergunning wordt nadrukkelijk gekeken of het hotel deel gaat uitmaken van de stad. We kijken of de plint openbare horeca heeft en of er ook andere functies in het gebouw zijn geïntegreerd.’ Als voorbeeld noemt bij het voorgenomen hotel Jakarta van de keten WestCord Hotels en architectenbureau SeARCH. ‘Dit wordt een duurzaam hotel van hout, waarbij wordt samengewerkt met de Hortus en het Tropeninstituut.’
Deze vermenging van internationale hospitality en lokale functies zorgde voor uitdagingen voor interieurontwerp van het Volkshotel. ‘De verschillende gebruikers komen allemaal samen op de begane grond. Daarom heeft deze ruimte de plattegrond van een stadsplein’, zegt Van Tol. Dat vraagt om een heldere zoneverdeling. Rechts zijn flexibele werkplekken aan vier forse tafels. Boven de tafels hangt een grote stalen lamp, ook een ontwerp van Van Tol. ‘Deze sculpturale lichtinstallatie zorgt voor eenheid in deze ruimte.’ Links is de bar en een zithoek met terras. Langs de ramen staan aan zowel de binnen- als de buitenkant grote stalen kasten. ‘Zo wordt een verbinding gemaakt tussen binnen en buiten, wat de openheid van de plint bevordert. Want iedereen is welkom, toeristen en buurtbewoners.’

Tekst Jeroen Junte.
Foto’s Bart Nieuwenhuis, Mark Groeneveld en Ilco Kemmere.