Binnen de bestaande dorpskern te Rijssen heeft 2by4-architects in opdracht van de Goede Woning en Carint Reggeland het woonzorgplein Eltheto ontworpen, voor senioren met intramurale- en extramurale zorgvraag en voor senioren met een verstandelijke beperking. Alle opdrachtgevers onderschreven de doelstelling om een woonzorggebied te realiseren waarbij de nadruk niet lag op de zorg maar op het wonen en het zo lang mogelijk zelfstandig blijven. Wonen passend bij de levensstijl van de cliënten en bewoners.
Leefstijlenonderzoek
De basis van het ontwerp van 2by4-architects komt voort uit een programmatische vertaling van een leefstijlenonderzoek, dat de verschillende behoeftes ten aanzien van de leefomgeving en zorgvraag van de senioren in kaart brengt. Dit heeft geleid tot een plan waarbij vanuit eigen kracht en eigen behoeften van senioren wordt gewerkt.
Vier gebouwen
Het totale complex bestaat uit vier losstaande gebouwen met allen een eigen herkenbare en frisse uitstraling. Elk gebouw huisvest een eigen doelgroep met een specifieke levensstijl en zorgvraag. Hierdoor ontstaat verscheidenheid in gebondenheid met een woonuitstraling en geen zorguitstraling.
Alle gebouwen zijn ontworpen vanuit hetzelfde principe: het wonen en de kwaliteit van het leven staan centraal. Ze zijn verschillend van vorm vanwege de verschillende bewoners en leefstijlen die ze huisvesten, de stedenbouwkundige inpassing en de relatie die de gebouwen hebben met de buitenruimte. Hoewel verschillend van vorm vormen ze qua materiaalgebruik familie van elkaar. De basisopzet voor alle gebouwen wordt gevormd door stucwerk gevels met een warme invulling bij de balkons en loggia’s.
Buitenruimte als drager van het plan
De gebouwen staan op en rond een hoogwaardige buitenruimte. Deze ruimte is een belangrijke drager van het plan. Niet alleen verbindt deze ruimte de vier gebouwen, maar is ook een belangrijke ruimte voor ontmoeten, gezamenlijkheid, betrokkenheid en creëert uitdaging voor de verschillende senioren. De buitenruimte is erop gericht om eenzaamheid te voorkomen en bewoners actief te blijven betrekken bij het sociale leven. De bewoners mogen deels zelf invulling geven aan de buitenruimte. Er is plek voor gezamenlijk tuinieren, samenkomst en het beoefenen van activiteiten en spel als jeu des boules. De buitenruimte is autovrij en ook toegankelijk voor de buurtbewoners.
In de buitenruimte is veel groen aanwezig welke een aangenaam contrast vormt met de witte gevels van de gebouwen. De vegetatie is zo uitgekozen dat er in elk seizoen ‘groenblijvers’ aanwezig zijn. Dit geeft door het jaar een gevarieerd beeld welke niet alleen bijdraagt aan de sfeer, maar zorgt ook voor een natural healing environment en de juiste stimulans voor de bewoners.
De bewoners met een verstandelijke beperking hebben een eigen buitenruimte. Normaal wordt een dergelijke buitenruimte voor de bewoners afgesloten met een hekwerk. Dit kon hier voorkomen worden door deze buitenruimte verdiept aan te brengen.
De Bolder: zorgtoegankelijke woningen en zorginlooppunt
In het hart van het de buitenruimte ligt een zorg inlooppunt in de transparante plint van het centrale gebouw ‘de Bolder’, goed zichtbaar vanuit de omgeving en vanuit meerdere richtingen per voet, fiets en auto bereikbaar. Naast de nodige zorgondersteunende functies bevinden zich in het inlooppunt ook en wijkfuncties als restaurant, kapper en stiltecentrum. De gevels van het restaurant kunnen geheel open gezet worden waardoor de buitenruimte fysiek naar binnen doorloopt. Het restaurant serveert ook de maaltijden voor de intramurale bewoners die hun gebouw verlaten om hier te komen eten. Dit vormt een aangename aanvulling op het dagprogramma voor deze bewoners omdat ze dan van hun gesloten afdeling af komen en andere bewoners hier ontmoeten. Het zorgservicecentrum is vrij indeelbaar omdat de bovenliggende verdiepingen door een kolommenstructuur gedragen worden.
Naast het zorgservicecentrum op de begane grond herbergt gebouw ‘de Bolder’ zorgtoegankelijke huurwoningen op de vier verdiepingen erboven. De vorm is zo gekozen om de buitenruimte op natuurlijke wijze om het gebouw heen te laten vloeien. De appartementen op de verdiepingen zijn vanwege de vorm van het gebouw allemaal anders. De appartementen worden hier ontsloten door een interne corridor die door de aanwezige lichtstraten natuurlijk licht van boven ontvangt. De appartementen zijn door hun hoge mate van zelfstandigheid uitermate geschikt voor senioren met een extraverte leefstijl.
De buitenruimtes liggen als loggia’s verdiept in de gevel. De wanden van de loggia’s zijn met houten delen bekleed en zorgen voor warme accenten in het strakke witte patroon van de stucgevel. Het vlakkenpatroon in de gevel van de Bolder zet zich voort bij de loggia’s. Om het zicht en de daglichttoetreding te behouden zijn de vlakken uitgevoerd in verticale witte lamellen. Verder bevinden zich zowel bij de loggia’s als bij de te openen ramen witte hekwerken die dezelfde richting hebben als de lamellen. Het resultaat is een ogenschijnlijk willekeurig, maar eenduidige gevel.
Opdrachtgever: De Goede Woning en Carint Reggeland
Opdrachtverlening: 2009
Bouw: maart 2014 – maart 2015
Oppervlak: 4.650 m2 BVO
Functie: zorgcentrum en zelfstandige appartementen extramuraal
De Roef: Huisvesting en dagopvang verstandelijke gehandicapte bewoners met dementie
Het gebouw ‘de Roef’ voor ouderen met een verstandelijke beperking is opgezet middels een speels lijnenspel dat enerzijds zorgt voor de aansluiting op de schaal en typologie van de woningen uit de omgeving en anderzijds het gebouw een sterke eigen identiteit geeft. Op de begane grond bevinden zich de meer zelfstandige bewoners die een eigen buitenruimte krijgen aan het plein en de straat. De plint is transparant vormgegeven om zo de interactie tussen binnen en buiten te bevorderen. Op de verdieping bevinden zich de meer afhankelijke bewoners met psychogeriatrische aandoeningen. Hier heeft de interne gang een grote breedte van 7 meter gekregen waardoor het mogelijk was een flexibele belevenisgang te realiseren met themanissen. De bewoners kunnen zo op de gesloten afdeling vrij dwalen en dingen telkens opnieuw ontdekken in deze bijzondere binnenruimte. De verschillende belevenissen en interactieve plekken zij zo vormgegeven dat de zintuigen geprikkeld worden en beelden uit het verleden worden opgeroepen.
Opdrachtgever: De Goede Woning en Stichting Philadelphia Zorg
Opdrachtverlening: 2013
Bouw: juni 2014 – maart 2015
Bouwkosten: 4.200.000 euro (excl. btw)
Oppervlak: 3.500 m2 BVO
Functie: beschermd wonen en dagopvang.
Verpleeghuis Eltheto: Kleinschalig groepswonen voor somatische en psychogeriatrische bewoners
Verpleeghuis ‘Eltheto’ huisvest vier kleinschalige woongroepen voor verpleeghuiszorg psychogeriatrie en twee kleinschalige woongroepen somatiek. Het gebouw vormt, samen het bestaande gebouw ‘de Reling’, de poort naar het plein en het zorgservicecentrum. De ouderen in deze voorziening hebben behoefte aan een sociaal veilige omgeving met uitzicht op een levendige buitenruimte. Alle kamers en gezamenlijke ruimtes hebben daarom ook een directe visuele relatie met de buitenruimte en de omgeving. De verschillende woonkamers van de woongroepen zijn duidelijk herkenbaar in het gevelbeeld. Het gebouw heeft een moderne uitstraling en krijgt levendigheid door de compositie van de ramen, de houten accenten en de grote patio’s, balkons en loggia’s.
Om de gevelcompositie af te maken worden er ook nissen zonder ramen toegepast waardoor het strakke witte vlak nog meer doorbroken wordt.
Opdrachtgever: Carint Reggeland/ Twinta
Opdrachtverlening: 2009
Bouw: januari 2013 – november 2013
Oppervlak: 4.350 m2 BVO
Functie: beschermd wonen intramuraal
Het Landvast: zelfstandige seniorenwoningen met zorg op afroep
Stedenbouwkundige inpassing Gebouw ‘het Landvast’ bestaat uit 16 kleinschalige appartementen van elk 90 m2. Het gebouw sluit naadloos aan op de schaal van de omliggende woningen. Door de typische kapvorm van geschakelde dwarskappen wordt de individualiteit bevorderd. Het appartementengebouw ligt tussen het besloten ontmoetings- en belevingsplein met het zorgservicecentrum en de aan het plangebied grenzende woonstraat. Het gebouw kent in het hart een openbaar toegankelijk trappenhuis met lift en aan weerszijden zijn de appartementen gespiegeld. Hierdoor ontstaat een alzijdig gebouw. De noodtrappen zijn in de massa mee ontworpen.
Sociale interactie. Op begane grond niveau aan de pleinzijde loopt het plein door tot aan de woning en kunnen de bewoners een deel van de ruimte privatiseren. Plantenbakken vormen de scheiding. Door deze opzet zullen de senioren naar verwachting meer gebruik maken van het plein en ontstaat meer sociale interactie tussen pleingebruikers en bewoners. Ook de galerijen zijn dusdanig breedte uitgevoerd dat deze deels te privatiseren is. Er is per woning ruimte voor het opladen van de scootmobiel en er is ruimte om twee stoeltjes en een tafeltje te plaatsen. Vanuit de keuken heeft de bewoner zicht op de galerij en er zijn schuifpuien waardoor de grens tussen binnen en buiten opgeheven kan worden.
Woningindeling. De appartementen kennen twee slaapkamers. De hoofdslaapkamer staat in relatie met de woonkamer door een brede schuifdeur. Hierdoor kan de bewoner die moet rusten of aan bed gekluisterd zit onderdeel blijven van de dagelijkse woonactiviteiten. De slaapkamer staat ook in directe verbinding met de badkamer die door haar ruime afmetingen goed functioneert als zorg badkamer. De kleine tweede slaapkamer kan als logeerkamer ingericht worden of hobby of werkkamer aan huis.
Opdrachtgever: De goede woning Rijssen
Opdrachtverlening: 2009
Bouw: januari 2013 september 2014
Oppervlak: 2.500 m2 BVO
Functie: zelfstandige appartementen 90m2
Tekst en beeld: 2by4architects
Gerelateerd
Tags:
2by4,
dementie,
Eltheto,
gehandicapten,
Rijssen,
senioren,
verpleeghuis,
woonzorggebouw,
zorg,
zorgappartement